Het is vandaag, op Koningsdag, precies 78 jaar geleden dat aan de voormalige Volkelse Weeg dertien boerderijen volledig afbrandden. Toin Manders, die er achttien jaar geleden een boekje over schreef, ziet anno 2020 veel overeenkomsten met die ramp.
Toen Toin Manders (55) vorige week aan het fietsen was, en geconfronteerd werd met een strakke oostenwind, gingen zijn gedachten plots terug naar de in Volkel beruchte maandag 27 april 1942. Op die dag waaide er namelijk óók een droge oostenwind, met fatale gevolgen: door stukken rondvliegend riet brandden dertien boerderijen aan de toenmalige Weeg, nu de Hoge en Lage Randweg, tot de grond af.
,,En er zijn meer overeenkomsten, want ook toen zat Nederland in crisis. We zaten midden in de Tweede Wereldoorlog, en kampten met een kurkdroge lente”, zegt Manders. ,,Nu zitten we midden in de Coronacrisis en hebben we weer te maken met een droge lente. Dat is wel heel toevallig allemaal, bedacht ik me.”
82 bewoners raakten huis kwijt
In 2002 schreef de Volkelnaar het boek De Weeg: de grote brand van 1942, waarin hij de verhalen optekende van ooggetuigen van de grote brand. Die had grote gevolgen voor de bewoners van de boerderijen, die allemaal binnen een kilometer van elkaar stonden. Wonder boven wonder raakte niemand gewond, maar 82 bewoners raakten plots hun huis kwijt.
Manders verwachtte destijds maar zo’n 150 boekjes te verkopen, maar dat werden er ruim 420. ,,Dat laat wel zien dat het verhaal toen leefde, en nu nog steeds trouwens. Nog regelmatig word ik aangesproken door mensen die me nieuwe verhalen kunnen vertellen over hun familieleden die de brand hebben meegemaakt. Ook werd ik een keer gebeld door een vrouw uit Arnhem, die me vertelde dat haar moeder had gelezen over mijn boek. Zij woonde ten tijde van de brand als logee op een van de boerderijen, en herinnerde zich die dag nog goed. Ik bezorgde het boek bij haar aan huis. Toen was ze tot tranen geroerd, omdat ze erover kon gaan lezen. Dat zegt wel wat”, zegt hij.
,,Voor veel mensen dient het boek als een naslagwerk. Ze vinden het fijn dat ze zo gedetailleerd kunnen nalezen over de brand en de mensen die aan de Weeg woonden. Het is een stukje Volkelse en Udense geschiedenis.‘’
Naast de strakke oostenwind, de droge lente en de context van een crisis, is er eigenlijk nóg een overeenkomst, tussen toen en nu. Want wat Manders tot zijn grote vreugde nog meer opvalt, is de enorme betrokkenheid van burgers om elkaar erdoorheen te slepen.
‘Boeren hielpen elkaar’
,,Dat was na de brand in 1942 al zo. Boeren hielpen elkaar met grote en kleine klusjes op en rond het land. Ook werden er boodschappen voor elkaar gedaan, net zoals nu”, constateert hij. ,,De mensen die ik heb gesproken, die destijds aan de Weeg woonden, hebben daarom toch ook goede herinneringen aan die grote brand. Het was een vreselijke gebeurtenis, maar er kwamen ook mooie dingen uit voort. Hopelijk herinneren we ons later, na corona, deze hulpacties dan ook nog steeds.”
Bron: bd.nl
